Okurken dinleyin;
Popüler kültürü eleştirmenin bile popülerleştiği günümüz popüler kültüründe böyle bir yazıya “günümüz popüler kültüründe” klişe kalıbı ile başlamak gerçekten zor. Ancak istesek de istemesek de bir şekilde içerisinde hep beraber yoğrulduğumuz ve yaşamlarına dokunduğumuz ya da yaşamlarımıza dokunan insanlardan bile de olsa etkilenebildiğimiz bir kültürden bahsediyorum. Yani herkesin bir popisi olabilir diyorum!
Popüler kültür çok açık bir şekilde çağımız düzeninin en önemli ürünlerinden biridir. Para üzerine kurulu bu düzen için bulunmaz bir nimettir. Popüler olan bir şey aslında sevimsiz bir hale gelir. Amiyane tabir ile “ayağa düşer”. Ancak biz onu yine de kullanmaya, ona sahip olmaya devam ederiz. Hatta eskisinden daha çok isteriz ve bu da onu daha popüler hale getirir.
Bir şarkıyı ilk kez duyduğunuz ve çok sevdiğiniz zamanı düşünün. Bu şarkının birkaç gün içinde patlama yaparak milyonlarca insan tarafından dinlendiğini ve üzerine konuşulduğunu. Akabinde o şarkının nasıl da ucuzlaşmaya başladığını. Ya da bir kitabın “best seller” olduğu zaman gözünüzde değerinin düştüğünü. Acaba kitabın yazarı bu konuda ne düşünürdü ya da ne isterdi? Kitabını çok satanlar raflarında görmek mi yoksa gizliden gizliye, elden ele dolaşarak okunmasını ve tanınmasını mı? Ama burada dikkat etmemiz gereken husus, elden ele dolaşarak da olsa o kitabın popüler olacak olmasıdır.
İçinde yaşadığımız düzen öyle trajikomik bir işleyişe sahip ki, başkalarının yaptıklarını yapmayanlar için de mutlaka bir alternatif sunar. Ve siz o kişilerdenseniz yaşam tarzınızın popüler olandan farklı olduğunu düşünürken aslında sizin gibi düşünenler arasında popüler olan bir şeyi yaptığınızın farkında olamayabilirsiniz. Yani sadece Serdar Ortaç değil, Indie müzik yapan bir grup da popüler olabilir. Sadece daha az popülerdir ama popülerdir. Ayrıca bu grup bir gün milyonlarca kişi tarafından dinlenmek istemiyorsa da anlamsız bir işe girişmiş olur. Zaten bunu istemeyen de evinde müzik yapar.
Muhteşem Yüzyıl değil de Black Mirror izliyor olmak popüler kültürün dışında olduğumuz anlamına gelmiyor. Ya da Holywood filmleri yerine Sundance veya Tribeca film festivalinde ödül almış, sadece kategorisi bağımsız olan ama aslında büyük film yapımcılarına tüm benliğiyle bağımlı olan filmleri izlemek de öyle.
Politik anlamda -en azından kağıt üzerinde- popüler kültür karşısında duran görüş sol görüştür. Ancak çağımızda sol görüşlü olmak bile popülerdir. Hatta işin daha da ilginci zaman zaman muhafazakarların sol görüşlü gibi davranmasıdır. Aslında sol görüş doğası gereği ezilenler ve tüm halkların eşitliği ilkesiyle varolduğundan bu normal olandır. Ama normalde bu da normal değildir.
Sol görüşün popüler olmasının nedeni muhtemelen bu politik görüşe sahip olan kişilerin daha entelektüel olduğunun düşünülmesidir. Yani kişi muhafazakarlıktan uzaklaştıkça sol görüşe daha çok yaklaşır (apolitik değilse). Kaldı ki günümüz sol görüşünün para odaklı sömürü düzeninde varlığını hala sürdürebiliyor olması güçlü ve hakim olan kapitalist düzene ayak uydurabildiğini gösterir. Sol görüşün varlığı zaten kapitalizmin istediği bir şeydir. Çünkü sol görüş olmalıdır ki Che Guevara fotoğrafının olduğu ürünler pazarlanabilsin. Sonuç olarak solculuk alternatif bir politik görüş olduğundan, günümüzde -kendi kategorisinde- popüler hale gelmiştir.
Neticede popüler olandan tamamen uzaklaşmak pek de imkanlı görülmediği gibi kendisiyle mümkün mertebe en az temas halinde olarak yaşamak ile kendimizi bir nebze olsun rahatlatabiliriz. Tabii popüler olandan rahatsız oluyorsak. Ancak tam olarak kurtulabilmek olanaksızdır. Çünkü bugün akıllı telefon kullanmaya bile karşıyken, yarın çocuğunuza bir iPhone alabilirsiniz. Ve maalesef elinize aldığınızda size de güzel hissettirir.
Kitapları, müziği, teknolojiyi, fotoğraf çekmeyi, hayvanları, bilimi, ailesini ve dostlarını çok sever. Çok düşünür ama boş düşünür.